Santa Maria eliza

Santa Maria Gipuzkoako elizarik ikusgarrienetakoa da. Debako alde zaharraren erdi-erdian dago eta euskal gotikoaren altxorretako bat da. Garrantzia horretaz jakitun, Monumentu Multzo izendatu zuten. Edozein katedralekin alderatzeko modukoa da, bai dituen neurriengatik bai bere ezaugarriengatik eta apaindurengatik ere. Areto itxurako oinplanoa, altuera bereko hiru nabe, eliz atari polikromatu bitxia, klaustroa (Gipuzkoako zaharrena) eta kontrahormei atxikitako kapera ugari ditu. Egungo eliza XV eta XVI. mendeen artean eraiki zuten beste eliza gotiko baten gainean. Halere, aurreko eraikinaren zenbait elementu mantentzen ditu, Ama Birjinaren bizitza irudikatzen duten eskulturek apaintzen duten portada polikromatu bikaina, adibidez. Irudi horiek 1465ean zizelkatu eta 1682an margotu zituzten, Gipuzkoako portadarik dotoreenetako bat sortuz. Debako familia aberatsen kapera pribatuak eta klaustroa XVI. mendean egin zituzten. Sakristia izan zen eraiki zuten azken elementua, barrokoan egin baitzuten.